Тау криосферасы мониторингі зертханасы
Тарихы
География секторындағы Гляциологиялық зерттеулер 1938 жылы ҚазКСР ҒА академигі Н.Н. Пальговтың басшылығымен басталды. Қазақстанда Гляциологиялық зерттеулер Халықаралық бағдарламалар бойынша жұмыстар кезеңінде дамыды: халықаралық геофизикалық жыл-ХГЖ 91957/58 ж.), Халықаралық гидрологиялық онжылдық – ХГО(1965-1974) және ЮНЕСКО-ның тұрақты жұмыс істейтін Халықаралық гидрологиялық бағдарламасы (1975 ж. бастап).
Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары:
- ағын қалыптасу аймағының криосфера құрамбөліктерінің даму мониторингі(қар жамылғысы, мұздықтар, жерасты мұздары);
- климаттың өзгеруіне реакция ретінде мұзбасу эволюциясы;
- гляциосфера құрамбөліктерінің қазіргі және болжамды динамикасы.;
- гляциосфера құрамбөліктері жағдайының өзгеруімен генетикалық шартталған қауіпті стихиялық құбылыстар;
- гидрологиялық режимдегі және өңірлік су ресурстарының қалыптасуындағы гляциосфера мен криолитозон құрамбөліктерінің жай-күйінің өзгеруінің көріністері.
Кадрлар
Қазіргі уақытта зертханада 11 қызметкер жұмыс істейді, оның ішінде 1 зертхана басшысы, 2 ғылыми қызметкер, 1 кіші ғылыми қызметкер, 4 жетекші инженер және 3 Техник.
Экспедициялық және далалық зерттеулер
Зертхананың эксперименттік базасын жыл бойы бақылау кешені бар Солтүстік Тянь-Шаньдағы 3 тау стационары құрайды: Кіші Алматы өзені алабында 3500 м биіктіктегі гляциологиялық "Тұйықсу мұздығы", "Үлкен Алматы көлі" гидрофизикалық және Үлкен Алматы өзені алабында 2500, 3400 м биіктіктегі "Жусалы-Кезең" геокриологиялық. ТМД елдерінің аумағындағы жалғыз "Тұйықсу мұздығы" стационарында жыл сайын Дүниежүзі лік мұздықтар мониторингі қызметіне түсетін Тұйықсу мұздығы массасының теңгерімін құрайтын жыл бойы бақылаулар сақталған. "Жусалы-Кезең" стационарында көпжылдық тоңды Топырақтардың температуралық режиміне бақылау жүргізіледі және климаттық өзгерістердің олардың жай-күйіне әсері зерттеледі.
Солтүстік Тянь-Шаньдағы жыл бойы бақылаулар кешені бар 3 тау станциясы: гляциологиялық «Тұйықсу мұздығы», гидрофизикалық «Үлкен Алматы көлі» және геокриологиялық «Жусалы-Кезең»
Ағынды қалыптастыру аймағында максималды қар қорын анықтау
Тұйықсу және Мәншүк Мәметова мұздықтарында аккумуляциялық-абляциялық өзендерді бұрғылау
Мұздықтардағы рельстерді бұрғылау. Мұздықта тұрғаннан кейін ағаш рельстерді ауыстыру. Тұйықсу мұздығында 115 рейк орналасқан. Мәншүк Мәметова мұздығында 10 рейк бар.
Іле мен Жетісу Алатауының гляциалды-нивальды аймағындағы геодезиялық жұмыстар
Негізгі морфометриялық сипаттамаларды анықтау мақсатында биік таулы көлдердің батиметриялық түсірілімін жүргізу
Биік таулы сел қауіпті көлдерді аэровизуалды зерттеу