2024 жылғы 3 шілдеде БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш ЮНЕСКО аясындағы 2-санаттағы Орталық Азия өңірлік гляциологиялық орталығының (бұдан әрі - Орталық) қызметімен танысты.

БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриштің Қазақстан Республикасына сапары аясында 3 шілдеде Алматы қаласында «UN Plaza» ғимаратында БҰҰ-ның жоғары лауазымды тұлғаларымен және қызметкерлерімен кездесу өтті. Кездесуге Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Ақан Рахметуллин, Қазақстанның БҰҰ жанындағы Тұрақты өкілі Қайрат Омаров, БҰҰ-ның Қазақстан Республикасындағы Тұрақты үйлестірушісі Микаэла Фриберг-Стор, сондай-ақ Орталықтың директоры Такир Балықбаев және Орталықтың халықаралық байланыстар бөлімінің жетекшісі Александр Егоров қатысты.

Кездесу барысында БҰҰ Бас хатшысына Орталықтың қызметі, басқару құрылымы және ғылыми нәтижелері туралы баяндалды.

Орталық 2020 жылы ЮНЕСКОның шешімімен құрылған. Орталықтың қызметі Іле Алатауындағы биік таулы станциялар негізінде криосфераны (қар жамылғысы, мұздықтар, жер асты мұздары) бақылаудан және гляциологиялық мәселелер бойынша ғылыми зерттеулерді жүргізуден бастап, Орталық Азия елдерінің мамандарымен бірлескен экспедициясын сәтті өткізуге, аймақтық және халықаралық ғылыми конференцияларды ұйымдастыру және қатысу секілді кең ауқымды істерді қамтиды.

Орталық ғалымдарының ғылыми нәтижелері:

- Қазақстанның трансшекаралық өзен бассейндеріндегі және жалпы Жоғары Азия тауларындағы (Гималай мен Тибет тау үстіртін қоса алғанда) мұздықтардың көлемі сызықты түрде азаюда;

- өзен ағынының қалыптасу аймағындағы максималды қар қоры бақылаудың барлық кезеңінде тұрақты;

- өзен ағынының қалыптасу аймағының су балансының кіріс бөлігі бақылаудың барлық кезеңінде тұрақты;

- су тапшылығының артуы халық санының өсуіне байланысты суға сұраныстың артуына, аймақ елдерінің экономикалық даму қажеттіліктеріне және нашар ұсталған суару жүйелері мен су ресурстарын басқарудың жетілмегендігіне байланысты.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Антониу Гутерриш климаттың өзгеруі аясында мұздықтар мен су ресурстарының еруінің маңыздылығын атап өтті: «Климаттың күрт өзгеруіне байланысты біз мұздықтардың жеделдетілген қарқынмен азаюын көреміз, осыған байланысты, әрине, су көлемі күрт өсетін, кейде ауыр зардаптарға әкелетін, соның ішінде ауылдардың толық жойылатын кезі келуі мүмкін. Бірақ мұздықтар шегінсе, бір күні су әлдеқайда азайып, су тапшылығы мәселесі ушыға түседі. Бұл мұздықтардың бәрі бірден жойылады деген сөз емес. Бұл жүздеген, мыңдаған жылдарға созылуы мүмкін. Бірақ бұл мұздықтар ерте ме, кеш пе еріп кетеді. Сондықтан бұл зерттеуді өте қажет ететін негізгі мәселе. Біз сондай-ақ тәуекелге ұшыраған халықты қолдау үшін көп бейімдеу жұмыстарын жүргізуіміз керек. Және бұл бізге ауаға жіберіп жатқан шығарындылар әлі де өсіп жатқан қазіргі трендті өзгерту керек екенін түсінуге мәжбүр ететін ескерту».

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Антониу Гутерриш Орталықтың қызметін жоғары бағалады: «Мен сіздердің барлығын тек мұздықтардың өзін, бүкіл қоршаған ортаны ғана емес, сонымен қатар халықтың өмір сүру жағдайларын және оларды қорғау жолдарын кешенді зерттеп отырғаныңызды көріп отырмын. Сондықтан бұл біздің барлық қызығушылықтарымызға лайық орталық және мен сіздердің жобаларыңызды орындауда сәттілік тілеймін».